EIO: Europese en Internationale Oriëntatie
Wat is EIO
Het begrip EIO is ontwikkeld door dr. Henk Oonk en voor het eerst geïntroduceerd in zijn proefschrift ‘De Europese integratie als bron van onderwijsinnovatie – een onderzoek naar de betekenis en de resultaten van de internationalisering in het voortgezet onderwijs in Nederland’.
“Onder de Europese en Internationale Oriëntatie van een school of opleiding en van leerlingen en studenten verstaan we het geheel aan onderwijsactiviteiten dat ten doel heeft specifieke kennis, inzicht en vaardigheden bij te brengen met betrekking tot Europese en internationale ontwikkelingen” (Oonk, proefschrift, blz. 85, 2004).
Het begrip EIO is later benut en uitgewerkt in andere studies, met name in die van het GION/Rijksuniversiteit Groningen, waaraan Oonk als onderzoeker heeft meegewerkt:
- Effecten van internationalisering in het voortgezet onderwijs (2009)
- De Europese en internationale oriëntatie in het tweetalig voortgezet onderwijs (2011)
- Internationalisation in Secondary Education in Europe – Policies, Theories, and Research (2011)
- Burgerschapscompetenties van leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs – Eindrapport van de International Civic and Citizenship Education Study (ICCS) in Nederland; hfst. 8 Kennis over Europees burgerschap en houdingen tegenover Europa (2012)
- Een editie van het Journal of Social Science Education verscheen in de herfst van 2014, het themanummer ‘Young Europeans in an Era of Crises: Citizenship Education in a New Perspective, Edited by Henk Oonk, Gitsa Kontogiannopoulou-Polydorides, Dirk Lange, Yiouli Papadiamantaki
EIO op scholen
Het begrip EIO heeft in het onderwijs algemeen ingang gevonden en wordt op verschillende vo-scholen gebruikt als naam voor het aandachtsveld of vak EIO.
EIO kan een wezenlijk onderdeel uitmaken van burgerschapsvorming in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, mbo en hoger onderwijs. Europees burgerschap maakt daar immers expliciet onderdeel van uit.
EIO-activiteiten van Neios
Neios stimuleert allerlei activiteiten ter bevordering van EIO:
- Publicatie van het boek ‘De Klassiek-Moderne School – onderwijzen en leren in de 21e eeuw’ (KMS; 2017/2018) met voorbeelduitwerking van een EIO-leerplan en afgeleiden zoals Leerplan burgerschapsvorming po-scholen.
- Publicatie van het katern ‘Europa in turbulentie’ en de bijbehorende lessenserie met docentenhandleiding en document recente ontwikkelingen (ETB; 2018/2020).
- Publicatie van het boek ‘Behoud van EU vereist realiteitszin – beschouwingen en analyses met suggesties voor onderwijs en debat’ (2021). Bij het boek hoort een digitale onderwijsbijlage met vragen en opdrachten bij de thema’s.
- Het organiseren van studiedagdelen rondom KMS.
- Het ondersteunen van scholen bij EIO-leerplannen.
- Het maken van EIO-werkbladen en docentenhandleiding Europa Actueel (EA) voor gebruik in de klas.
- Het houden van lezingen Europa Actueel die kunnen aansluiten bij de werkbladen EA .
Geschiedenis
In 1961 wordt op initiatief van de politieke partijen, de onderwijsvakorganisaties, het Ministerie van OenW en het Bureau van de EEG in Den Haag, het CEVNO opgericht: Contactgroep voor Europese Voorlichting in het Nederlandse Onderwijs. De Contactgroep stelt zich ten doel bij hen die in Nederland onderwijs geven of ontvangen, begrip te wekken voor de noodzaak van samenwerking tussen de volkeren van Europa en tussen deze en andere volkeren in de wereld en daardoor de bereidheid tot deze samenwerking in het gehele Nederlandse volk te versterken. In de eerste kwart eeuw worden er bescheiden activiteiten uitgevoerd in de vorm van conferenties, lezingen en onderwijsmaterialen. Vanaf 1967 was het kantoor gevestigd in Alkmaar en kwamen ook de eerste medewerkers uit die stad en omgeving.
In algemene zin raakt de Europese Gemeenschap anno 1989 in een stroomversnelling mede als gevolg van de val van het communisme en de gevolgen daarvan voor Midden- en Oost-Europa. Er zullen meer onderwijsactiviteiten mogelijk worden en daarom stelt het Ministerie van OenW voor een Europees Platform voor het Nederlandse Onderwijs op te richten, waarvan het Bureau zal worden ondergebracht bij het CEVNO. Het bestuur bestond uit de vertegenwoordigers van de onderwijskoepelorganisaties. Daardoor werd een geheel eigenstandige instelling in het leven geroepen die verantwoordelijk was voor de versterking van de Europese dimensie in het onderwijs en de bevordering van de internationalisering. We kunnen vaststellen dat de periode 1990 tot aan de financiële crisis in 2008 de bloeiperiode is geweest van het Europees Platform met een Bureau in Alkmaar en een dependance in Den Haag waar met elkaar ruim 40 medewerkers hun werkzaamheden uitvoerden. Na een tussenfase in de stad Haarlem is het Europees Platform in 2015 ondergebracht bij Nuffic in Den Haag en daar opgenomen als afdeling primair- en voortgezet onderwijs.
Als gevolg van het onderbrengen van de activiteiten van het Europees Platform bij Nuffic in Den Haag, is een aantal medewerkers gestopt met hun werkzaamheden en ontstond er in combinatie met een groepje van gepensioneerde oud-medewerkers het idee om opnieuw aandacht te vragen voor de Europese en internationale oriëntatie in het onderwijs, zeker gelet op de turbulente ontwikkelingen in de EU. Op deze wijze ontstond in 2017 Neios: Netwerk Europese en internationale oriëntatie in onderwijs en samenleving, een samenwerkingsverband met onder meer Europe Direct Noord-Holland Noord en de Bibliotheek Kennemerwaard.
- CEVNO – opgericht in 1961
- Europees Platform voor het Nederlandse Onderwijs – opgericht in 1990
- Neios – opgericht in 2017
Een meer uitvoerige geschiedenis van het Nederlandse internationaliseringsbeleid is te vinden in paragraaf 2.3 blz.38-48 in het proefschrift van Oonk: ‘De Europese integratie als bron van onderwijsinnovatie’.