De jeugd heeft het zwaar gehad in de coronajaren. Bijna alle feesten werden afgelast en het onderwijs kreeg vele maanden een wel erg afstandelijk karakter. Nooit eerder werd de school zo erg gemist. Die sombere jaren lieten hun sporen na op het psychische welbevinden van de jeugd. Depressieve klachten namen onrustbarend toe.
Daarom promoveerde de Europese Commissie, met vrijwel unanieme steun van het Europees Parlement, het jaar 2022 tot ‘Het jaar van de jeugd’. In hoog tempo werd een groot aantal aansprekende evenementen uit de grond gestampt, met als doel de jeugd een duidelijke stem te geven. De lange termijn werd niet uit het oog verloren door het populaire onderwijsprogramma Erasmus+ een extra impuls te geven. De uitwisseling van scholieren en studenten had bijna twee jaar stil gelegen, maar kon nu weer de vleugels uitslaan, door velen gezien als het hoogtepunt van de studie. Zo werd 2022 eindelijk weer een ‘grenzeloos’ jaar, rijk aan internationale contacten. De internationale muziekfestivals, met tienduizenden deelnemers uit tientallen landen droegen daar hun steentje aan bij. De jeugd kon weer uit het dak gaan, zoals het hoort, maar grotendeels zonder incidenten.
Is nu weer sprake van een vrolijke, immer optimistische jeugd die de toekomst vol vertrouwen tegemoet ziet?
Helaas niet, want ook in een ander opzicht werd 2022 een grenzeloos jaar. Opnieuw kwamen donkere wolken uit het oosten aandrijven, van een voor jongeren heel nieuw soort. Alleen tachtigplussers hebben een nog enigszins actieve herinnering aan een klassieke oorlog dicht bij huis. Maar jongeren merken daar toch niks van? Lowlands en Sziget (festival bij Boedapest) gingen door zonder een centje pijn en daarbij was heel positief dat steeds meer jongeren de trein nemen vanwege het klimaat, echt grandioos. Inderdaad, buiten het oorlogsgebied is niemand constant bezig met de bommen en granaten en vooral de duizenden doden die in Oekraïne vallen. Maar het knaagt wel, ook bij de jeugd, misschien wel speciaal bij de jeugd. Vanzelfsprekend valt het lot van jongeren buiten het oorlogsgebied niet te vergelijken met de angst en het lijden in het oorlogsgebied, dat behoeft geen toelichting.
Maar dat de jeugd ook hier de druk van de oorlog voelt, is zonneklaar. De inflatie, als gevolg van de oorlog, raakt bijna iedereen. Grote groepen die het redelijk voor elkaar leken te hebben, moeten zich inspannen om nog rond te komen. Korter douchen of de eigen kamer niet meer verwarmen lijken geringe offers, zijn geringe offers, maar ook tegenvallers.
Het ergst is vrijwel zeker het toenemend gevoel van onveiligheid. Vladimir Poetin (70) dreigt regelmatig met kernwapens, Joe Biden (79) sluit een Armageddon* niet uit. De ‘deskundigen’ spreken elkaar tegen en dat stelt niet gerust. Maarten van Rossem (79) zaait doodsangst door een kernoorlog uit te sluiten, dezelfde deskundige die de dag voor de Russische aanval op Oekraïne zo’n aanval uitsloot. In de jaren zestig van de vorige eeuw ging een hele generatie gebukt onder het doemscenario van een kernoorlog. Sommigen zagen om die reden zelfs bewust af van nageslacht. Die vrees voor het onvoorstelbare rukt opnieuw op. Het gaat om een hoogst onaangename erfenis en tot voor kort hield iedereen het voor onmogelijk dat de huidige jeugd daarmee nog eens opgezadeld zou worden.
* Vernietiging van de hele wereldbevolking, ontleend aan de bijbel.