Columns/Artikelen

De president van Oekraïne, Volodymyr Zelensky, werd als held, of als stervoetballer zal de cynicus zeggen, ontvangen in het Europees Parlement op 9 februari 2023. Het ging om een uniek gebeuren met een propvolle plenaire zaal en uitpuilende publieke tribunes. Parlementsleden en belangstellenden klapten hun handen stuk, een orgie van bijval. Een in het Europees Parlement nooit eerder vertoond enthousiasme, ook niet bij de ratificatie van het Verdrag van Maastricht in 1993. Een begrijpelijk enthousiasme, er is alle reden Zelensky een hart onder de riem te steken. Zijn oorlog is onze oorlog. Althans die boodschap wilde het Europees Parlement uitdragen en zichzelf profileren als belangrijke speler. Maar is dat ook zo? Punt is dat het Europees Parlement niets te vertellen heeft over het buitenlandsbeleid, dat is geheel een zaak van de (gezamenlijke) lidstaten. Raar, maar waar. Daarbij kan de cynicus nog opmerken dat dit uitzinnige gejuich, zo contrasterend met de ellende in loopgraven en kapotgeschoten steden, doet denken aan de uitbarsting van vreugde in het Franse en Duitse parlement na de oorlogsverklaring in 1914.

Waarom sloofde Zelensky zich uit voor een parlement zonder reële invloed op zijn zaak? Hij wil feiten scheppen en een enthousiast parlement is daarbij een geducht pressiemiddel. De Europese Commissie was al eerder om, die heeft Oekraïne een lidmaatschap op termijn toegezegd. De lidstaten, die er officieel over gaan, zijn in meerderheid terughoudend, maar voor het eerst in de geschiedenis van de EU is het niet uitgesloten dat de lidstaten moeten buigen voor de pressie van Commissie en Parlement, die de brutaliteit hebben opgebracht voor hun beurt te spreken.

Nederlandse reactie
Op 15 maart zijn er in Nederland verkiezingen. De partijprogramma’s staan vast bol met solidariteitsverklaringen over Oekraïne, het land dat voor onze waarden vecht? Nee, domkop, het betreft de Provinciale Staten (en de Waterschappen) en niet onbelangrijk de Eerste Kamer. Al of niet vanwege dat laatste melden alle partijprogramma’s toch iets over de EU. Waarschijnlijk juichen ze allemaal de toetreding van Oekraïne van harte toe? Nou nee, Oekraïne ontbreekt in elk partijprogramma. Spreken is zilver, zwijgen is goud. D66 en GroenLinks zijn de uitgesproken pro-EU-partijen. Zij willen meer bevoegdheden voor het Europees Parlement en andere Europese instellingen en zijn voor toelating van landen die aan de criteria voldoen. Dus ook voor toelating van Oekraïne, kun je concluderen. De PVV van Geert Wilders is ook duidelijk, zo snel mogelijk een Nexit, om de grenzen dicht te kunnen gooien. De andere partijen spreken met meel in hun mond. De VVD herkauwt oude standpunten, geen integratie, maar samenwerking, geen geld naar andere lidstaten van de EU, terughoudend met uitbreiding. Het CDA, eens de motor van Europese integratie, volgt de VVD op de voet. De waarschijnlijke winnaar van de verkiezingen, de BBB, wil nog net geen Nexit (zou zeer schadelijk zijn voor de boeren), maar wel de EU flink afknijpen en zeker geen uitbreiding.

Kortom, sterk tegenstrijdig met de ontwikkelingen op Europees niveau. Dat kan nog tot een flinke botsing leiden. Het vliegwiel voor toetreding van Oekraïne is in beweging gezet en het is onwaarschijnlijk dat dit nog te stoppen valt als Oekraïne zijn onafhankelijkheid weet te behouden. Op dat laatste kunnen we alleen maar hopen, wat ook de gevolgen zijn voor de cohesie binnen de EU.