Zeur niet!

Frans Timmermans, het op één na belangrijkste lid van de Europese Commissie, verdedigt zijn Green Deal met verve. Op de klimaattop in Glasgow speelde hij een prominente rol. Op klimaatgebied betekent de EU wat als economische grootmacht met 450 miljoen inwoners. Daarom verdient de Green Deal volop steun en past het niet om erover te zeuren.

Geen gezeur dus, maar meer uitleg kan nooit kwaad. Binnen die Green Deal speelt biomassa een belangrijke rol als duurzame en schone energiebron. Duurzaam klopt misschien, maar schoon niet. Duurzaam en klimaatneutraal zijn beslist niet hetzelfde. Hout stoken is niet schoon, zoals de schoonmaker van het huis maar al te goed weet. Volgens wetenschappers zelfs iets vervuilender dan steenkool en twee maal zo erg als gas. Het idee erachter, dat uitgestoten CO² weer wordt opgenomen door nieuwe bosaanplant, blijkt klinkklare onzin. Zo’n proces vergt zeker veertig jaar en in de praktijk krimpt het bosareaal juist elk jaar. Frans Timmermans zegt hierover: “Ik geloof in biomassa omdat we anders onze doelen onmogelijk kunnen halen.” Een leraar zou niet wegkomen met zo’n uitleg.

Overschakeling naar elektriciteit voor auto’s en verwarming dringt de luchtvervuiling fors terug, maar het is al te rooskleurig voorgesteld dat elektrificatie volledig duurzaam is. Batterijen vereisen grote hoeveelheden lithium, een vrij schaars mineraal, waarbij de winning veel vervuiling veroorzaakt. Elk elektrisch apparaat, van mobieltje tot zonnepaneel, tot warmtepompen heeft  een groot aantal metalen nodig, waarvan sommige schaars zijn. Recycling is het devies (circulaire economie), maar voorlopig lukt dat maar voor een klein deel. Elektriciteit moet eerst worden opgewekt. In Zweden gebeurt dat voor 90% met waterkracht, bijna brandschoon. Onmogelijk in het dichtbevolkte, vlakke Nederland. Daarom is het een helse toer om met windmolens en zonnepanelen het huidige percentage groene stroom (rondom 10%) op te krikken. Toch eist een krachtige lobby miljarden subsidie om enorme windparken aan te leggen voor de productie van groene waterstof. Dat roept de vraag op of dat niet beter in Zweden kan. Elektrobakken van Tesla ontvangen subsidie, die bij de fabricage (staal et cetera) al meer CO²  veroorzaken dan een Citroën C1 tijdens de gehele levensduur.

Er zijn nog meer vragen. De EU exporteert scheepsladingen gebruikt plastic naar Maleisië om te ‘recyclen’ en importeert scheepsladingen boomstammen om te verbranden in elektriciteitscentrales.

Kernenergie is schoon, maar evenmin duurzaam, vanwege de schaarste aan uranium. Al tientallen jaren wordt gestudeerd op kernenergie zonder uranium en zonder gevaren (kernfusie), maar schot zit daar niet in. Toch doet het ontbreken van technische oplossingen in de huidige plannen vreemd aan. In laboratoria is het gelukt CO² om te zetten in brandstof, onder het motto: ‘wat een boom kan, kunnen wij ook’. Toekomstmuziek, maar innovaties links laten liggen, lijkt niet superslim.

Klimaatmaatregelen lijken losgezongen van ander beleid. Na Glasgow lag het voor de hand voor 2022 enkele krasse maatregelen aan te kondigen. Bijvoorbeeld stoppen met aanleg van nieuwe wegen of tempering van het vliegverkeer. Covid heeft aangetoond dat er heel wat mogelijk is. Maar niets daarvan. Premier Mark Rutte sluit niet uit dat West-Nederland over een eeuw onder water staat, maar hij heeft verzuimd het Binnenhof naar de Grebbenberg te verplaatsen, geroemd om centrale ligging en uitzicht. Fraai symbool van het nieuwe denken. Woningbouwplannen zijn gericht op de laagste delen van Nederland, ver onder de huidige zeespiegel.

Enkele vraagjes, maar die doen niets af aan het belang van de Green Deal. Die biedt perspectief op beperking van CO², waardoor de temperatuurstijging onder de 1,5 graad kan blijven, conform het wereldwijd goedgekeurde Glasgow-akkoord. Aan de slag nu, zonder te zeuren!